AZƏRBAYCAN TARİXİ (TƏBİƏT FAKÜLTƏLƏRİ ÜZRƏ)

Azərbaycan tarixi (təbiət fakültələri üz­rə) kafedrası. Azərbaycan tarixi kafedrası 1941-ci ildə yaradılmışdır. Kafedraya uzun müd­dət görkəmli tarixçi prof. Zülfəli İbrahimov rəh­bərlik etmişdir. Kafedrada Məmməd Qazıyev, Məmməd Əfəndiyev, Yevgeni Tokarjevski, Qurban Bayramov, Süleyman Əliyarlı və başqa tanınmış tarixçilər çalışmışlar. Kafedra 1991-ci ildə iki müstəqil kafedraya (Azərbaycanın qədim və orta əsrlər tarixi və Azərbaycanın yeni və müasir tarixi kafedrası) ayrılmışdır. 2001-ci ildə hər iki kafedranın bazasında iki Azərbaycan tarixi ka­fedrası yaradılmışdır. Həmin əmrlə kafedra Azərbaycan tarixi (təbiət fakültələr üzrə) kafedrası adlandırılıb. Kafedraya 1991-2001-ci illərdə Əməkdar elm xadimi, prof. Süleyman Əliyarlı, 2001-2005-ci illərdə prof. Seyidağa Onullahi rəh­bərlik etmişlər.

2005-ci ildən kafedra müdiri dos.Mehman Abdullayevdir. Dos. M.Q.Ab­dul­layevin elmi təd­­­­qiqat isti­qa­­məti XVIII-­­XIX əsrlərdə Azər­­baycanda aqrar müna­­sibətlər mövzusudur. 100-ə qədər elmi mə­qalənin, 1 mo­noqrafiyanın, dərslik və dərs və­sait­lərinin müəllifidir.

Hazırda kafedrada professorlar Sevda Süleymanova, Zabil Bayramov, dosentlər M.Q.Ab­dullayev, Yunis Nəsibov, Bəymirzə Şabiyev, Rə­sul Hüseynli,Lalə Əliyeva, Arzu Məmmədova,Almaz Cavadova, fəlsəfə dok­toru-baş müəllimlər Rabil Süleymanlı, Ər­şad Həsənov, Əminə Şirinova, Nurlanə Cavanşir, 3 fəlsəfə dok­toru-müəllimlər Ülviyyə Ağayeva, 2 nə­fərdən ibarət tədris-köməkçi heyət Səlimə Quliyeva, Rüx­sarə Ələsgərova çalışır.

Kafedra qədim, orta əsrlər və yeni dövr Azər­baycan tarixinin aktual problemlərinin araşdırılması istiqamətində elmi-tədqiqat işləri aparır. 2001-2014-cü illərdə kafedra əməkdaşlarının bir sıra monoqrafiyaları, dərslik və dərs vəsaitləri nəşr edilmişdir: «Kitabi-Dədə Qorqud» eposu və Azərbaycan tarixinin konseptual problemləri», «Azər­baycan tarixi. Uzaq keçmişdən 1870-ci illərə qədər» (S.S.Əliyarlı); «Azərbaycanda ictimai-siyasi hərəkat. XIX yüzilliyin sonu – XX yüzilliyin əvvəli» (S.Y.Süleymanova); «Azərbaycan xalqının milli istiqlal mübarizəsi. XIX əsrin sonu – XX yüzilliyin əvvəlləri» (X.M.Məmmədov); «Xanlıqlar və rus müs­­təmləkəçiliyi döv­­­ründə Şimali Azər­­­baycandaaqrar münasibətlər (XIX əs­rin 40-cı illə­ri­nə­dək)» (M.Q.Ab­­­dul­­la­yev); «Azər­­­bay­­can Səfəvi döv­lə­tinin quruluşu və idarə sistemi» (Z.H.Bay­­­ramov), «Car-­­Balakən camaat­lı­ğı (XVII əsrin sonu – XIX­ əsrin əvvəlləri)» (A.Ə.Məm­mədova), qeyri-tarix fa­kül­tələri üçün «Azərbaycan ta­­rixi» dərsliyi (red. M.Q.Abdullayev). Kafedra bakalavr pilləsində 7, magistr pil­ləsində 8 fənni tədris edir.

Kafedrada bakalavriatura pilləsində tədris edilən fənlər:

1. Azərbaycan tarixi ən qədim zamanlardan XXI əsrin ilk onilliklərinədək

2. Azərbaycanın qədim və orta əsrlər tarixi

3. Azərbaycan xalqının mənşəyi

Magistratura pilləsində tədris edilən ixtisaslaşmalar:

1. Azərbaycan xalqının etnogenezisi

2. Azərbaycanda ruhani zümrəsi

3. Azərbaycanın orta əsrlər tarixinə dair gürcü mənbələri və X-XV əsrlərdə Azərbaycan - Gürcüstan münasibətləri

4. Azərbaycan Səfəvi dövlətinin quruluşu və idarəetmə sistemi

5. Azərbaycan tarixi üzrə farsdilli qaynaqlar

6. Ağqoyunlu və Səfəvi dövlətlərinin Avropa ölkələri ilə əlaqələri

7. Xanlıqlar və rus müstəmləkəçiliyi dövründə Azərbaycanda aqrar münasibətlər

8. “Kitabi Dədə Qorqud” tarixi mənbə kimi

Kafedra müəllimlərinin elmi-pedaqoji tərkibi

• Abdullayev Mehman Qəhrəman - dos.,kafedra müdiri
• Süleymanova Sevda Yunis q - prof.
• Bayramov Zabil Həsrət o. - prof.
• Nəsibov Yunis Məsməli o. - dos.
• Şəbiyev Bəymirzə Şabi o. - dos.
• Məmmədova Arzu Əşrəf q.- dos.
• Əliyeva Lalə Ağamirzə q. - dos.
• Cavadova Almaz Sabir q.-  t. ü. f. d. dos.
• Hüseynli Rəsul Sabir o.- t.e.n., b/m
• Ağayeva Ülviyyə Əjdər q.- t.f.d., dos.əvəzi
• Cavanşir Nurlana Allahyar q.- b/müəllim
• Şirinova Əminə Qasim q.- b/m
• Süleymanlı Rabil Habil o. - b/müəllim
• İslamova Zəhra Rüstəm qızı - t.f.d., müəllim
• Həsənov Ərşad Həsən o. - t.f.d. b/müəllim
• Qəribova Aysel Əkrəm q.- t.u.f.d. müəllim (0,5)
• Quliyeva Səlimə Sabir q. - b/laborant
• Ələsgərova Rüxsarə Sabir q - b/laborant

Tədris olunan fənlər:

• Azərbaycanın epik abidələrinin mənbəşünaslıq problemləri
• Azərbaycan xalqının etnogenezisi
• Azərbaycanda ruhanilik
• Azərbaycanın orta əsrlər tarixinə dair gürcü mənbələri və X-XV əsrlərdə Azərbaycan - Gürcüstan münasibətləri
• Azərbaycan Səfəvi dövlətinin quruluşu və idarəetmə sistemi
• Azərbaycan tarixi üzrə farsdilli qaynaqlar
• Ağqoyunlu və Səfəvi dövlətlərinin Avropa ölkələri ilə əlaqələri Xanlıqlar və rus müstəmləkəçiliyi dövründə
• Şimali Azərbaycanda aqrar münasibətlər

Azərbaycan tarixi (təbiət fakültələri üzrə) kafedrası tərəfindən Azərbaycan tarixi fənninin tədris olunmasında əsas məqsəd Azərbaycanın zəngin tarixi keçmişi, dövlətçilik ənənələri, mədəniyyət nümunələri, yadellilərə qarşı azadlıq və müstəqillik uğrunda mübarizəsi haqqında hərtərəfli bilik və bacarıqları aşılamaqdan ibarətdir.

Kafedra tərəfindən Tarix, Tarix müəllimliyi, Amerikaşünaslıq, Qafqazşünaslıq ixtisaslarının azərbaycan və rus bölmələrində və Antropologiya ixtisasının azərbaycan bölməsində  Azərbaycanın qədim və orta əsrlər tarixinin ən mühüm problemləri  iki semestr ərzində tədris olunur və tələbələrə aşılanan biliklərin qiymətləndirilməsi zamanı yazılı imtahan üsulundan istifadə edilir. Universitetin təbiət fakültələrində Azərbaycanın uzaq keçmişdən müasir dövrə qədər olan tarixinin başlıca problemləri  bir semestr ərzində tədris olunur və tələbələrə aşılanan biliklərin qiymətləndirilməsi zamanı yazılı imtahan üsulundan istifadə edilir.

Kafedranın elmi istiqamətləri:

Kafedra Universitetin təbiət fakültələrində Azərbaycan tarixi fənnini uzaq keçmişdən müasir dövrə qədər tədris edir. Tarix fakültəsində isə Azərbaycanın qədim və orta əsrlər tarixi kafedra müəllimləri tərəfindən tədris olunur.